20+1 βήματα προς τον Nick Cave
Από την Ευαγγελία Κοτρώνη
Nick Cave. Ένα όνομα, μια ιστορία. Και τι ιστορία…Μακρά και συναρπαστική, θα χρειαζόταν κανείς μέρες ολόκληρες και τόνους μελάνι για να τη μεταφέρει σωστά. Αντ’ αυτού, λοιπόν, σήμερα, που ο δικός μας Πρίγκιπας του Σκότους κλείνει τα 60, προτείνουμε μια- εντελώς υποκειμενική και σύμφωνη με τα γούστα της γράφουσας – λίστα με τα απαραίτητα για την είσοδο του αμύητου ακροατή στο βλάσφημο, σκοτεινό, αλλά και βαθιά ρομαντικό και φιλοσοφημένο κόσμο του Nick the Stripper… Έτοιμοι;
(τοποθετημένα με χρονολογική και ΟΧΙ αξιολογική σειρά)
1.Release The Bats (Release The Bats, The Birthday Party, 1981)
«Sex horror sex bat sex sex horror sex vampire»
Από τα πλέον καλτ τραγούδια στη δισκογραφική πορεία του Nick, μιλάει για σεξ, νυχτερίδες και βρικόλακες, και, φυσικά, γίνεται τεράστια επιτυχία στη γκοθ σκηνή του Λονδίνου όπου ζούσαν και δημιουργούσαν τότε οι Birthday Party, οι οποίοι προφανώς συχνάζουν και στο θρυλικό γκοθ κλαμπ Batcave (see what they did there?). Το τραγούδι αυτό τους συνδέει άρρηκτα με το γκοθ κίνημα, πράγμα που δεν άρεσε καθόλου στον κύριο Cave. Απέχει χιλιόμετρα από ο,τι κυκλοφόρησε ο ίδιος και οι μπάντες του στη συνέχεια, μνημειακό και απαραίτητο άκουσμα. Ρίζες.
2. Deep In The Woods (Mutiny/The Bad Seed, The Birthday Party, 1983)
«Worms make their cruel design, saying D-I-E into her skin»
Σκοτεινό, γοτθικό, ανατριχιαστικό. Οι στίχοι εδώ παρομοιάζονται με του «καταραμένου» Lautréamont και μιλούν για σήψη, δυσωδία, και μια κηδεία που γίνεται βαθιά στο δάσος… Μπάσα που σφίγγουν το στομάχι και μια φωνή βγαλμένη από τα τάρταρα. Εξαιρετικό.
3. From Her To Eternity (From Her To Eternity, Nick Cave and the Bad Seeds, 1984)
«This desire to possess her is a wound and it’s nagging at me like a shrew/ but I know, that, to possess her, is, therefore, not to desire her»
Κοπέλα μένει στο δωμάτιο πάνω από το δικό του, κλαίει όλη μέρα, αυτός αποκτά εμμονή μαζί της, αποφασίζει ότι για να γλιτώσει από αυτό το πάθος πρέπει να τη σκοτώσει. Naturally. Όλο αυτό μεταφράζεται σε μια απόκοσμη μελωδία στα πλήκτρα και το Nick εναλλάξ να κλαίει και να ουρλιάζει, από συμπαράσταση στην κοπέλα κι από θλίψη για την άδικη μοίρα του έρωτά του.
4. Tupelo (The Firstborn Is Dead, Nick Cave and the Bad Seeds, 1985)
«The Beast it cometh, cometh down»
Βασισμένο εν μέρει σε ένα τραγούδι του John Lee Hooker με το ίδιο όνομα, το Tupelo αναφέρεται στην ομώνυμη πόλη του Μισισιπή και την τρομερή καταιγίδα που την ισοπέδωσε. Η πόλη αυτή τυγχάνει και η γενέτειρα του Elvis Presley, ειδώλου του Cave, τον οποίο και αναφέρει μέσα στο τραγούδι (Til the King is born in Tupelo). Μουσικά, το κομμάτι είναι ακριβής αναπαραγωγή μιας καταιγίδας. Αυτό. Το fun fact εδώ είναι ότι ο τίτλος του δίσκου αναφέρεται στο δίδυμο αδερφό του Elvis, τον πρωτότοκο, ο οποίος και γεννήθηκε νεκρός.
[Η λίστα περιορίζεται σε ένα κομμάτι ανά δίσκο, αλλά, αν αγαπάτε τον Αμερικανικό Νότο, χτυπήσατε τζάκποτ. Αλήθεια.]
5. The Carny (Your Funeral…My Trial, Nick Cave and the Bad Seeds, 1986)
«And the rain it hammered down, and no one saw the Carny go… I say it’s funny how things go.»
Πάντα παρομοιάζω αυτό το κομμάτι (σ όποιον μ ακούει) με βόλτα σε εγκαταλελειμμένο λούνα παρκ, νύχτα Οκτώβρη με αέρα και παγωνιά. Μελαγχολία, απόγνωση, κι ένα καμπανάκι μια στο τόσο να σε κάνει να κοιτάς τρομαγμένος πάνω απ τον ώμο σου. Εξαιρετική, τσιρκολάνικη μουσική, με ακορντεόν, βιολιά και ξυλόφωνα, η ιστορία ενός ανθρώπου που δουλεύει στο τσίρκο και του αλόγου του, της Θλίψης (πόσο ταιριαστό), κομμάτι γραμμένο την περίοδο που ο Cave ήταν κυριολεκτικά βουτηγμένος στην ηρωίνη. Καμία ακτίνα φωτός στον ορίζοντα.
[Εύφημος μνεία στο Stranger than Kindness με την υπέροχη ποίηση της Anita Lane και την καλύτερη μακράν ηχογράφησή του 20+ χρόνια αργότερα, στο Live From KCRW δίσκο των Bad Seeds.]
6. The Mercy Seat (Tender Prey, Nick Cave and the Bad Seeds, 1988)
«And like a moth that tries to enter the bright eye/ So I go shuffling out of life, just to hide in death a while»
Τι να πει κανείς για αυτό το έπος… ηχογραφημένο αρκετά χρόνια αργότερα, προς μεγάλη ευχαρίστηση του Cave, από τον Johnny Cash, αυτό το επτάλεπτο αριστούργημα καταγράφει καρέ καρέ τις σκέψεις ενός θανατοποινίτη, από τη συνειδητοποίηση του περιβάλλοντος και του επικείμενου θανάτου του, έως την συνεχόμενη άρνηση και την τελική παραδοχή του εγκλήματός του. Στίχοι σκέτη ποίηση, βαθιά πιστοί αφενός («the face of Jesus in my soup»), ανίεροι σε άλλα σημεία (ο ξύλινος σταυρός άρμοζε στο Χριστό μιας και ήταν ξυλουργός) κι ένα ρεφρέν επαναλαμβανόμενο σε σημείο τρέλας, με τον ίδιο στην τελευταία επανάληψη να παραδέχεται «and anyway I told the truth…but I’m afraid I told a lie.» Η υπαρξιακή αγωνία σε όλο της το μεγαλείο.
[Κρατάμε και το σατανικό, σχεδόν αυτοβιογραφικής υφής Up Jumped The Devil, καθώς και το Deanna, αληθινή ιστορία για την εγκληματική σχέση του με την ομώνυμη κοπέλα ως έφηβος στην Αυστραλία.]
7. The Weeping Song (The Good Son, Nick Cave and the Bad Seeds, 1990)
«A song in which to weep, while we rock ourselves to sleep»
Σ αυτό το δίσκο ο Nick είναι ερωτευμένος, ζει στη Βραζιλία, και η μουσική του αλλάζει σημαντικά. Ακόμα και τα «βαριά» κομμάτια του έχουν μια αστεία νότα, όπως το περίφημα παιδικό βίντεοκλίπ του περί ου ο λόγος κομματιού, ντουέτο με το Blixa Bargeld. Ερωταπάντηση πατέρα-γιου (ο Blixa είναι ο πατέρας), απλή μελωδία, απειλητικοί στίχοι («true weeping is yet to come»), ένα από τα πλέον γνωστά τραγούδια της πορείας του. Στον ίδιο δίσκο συναντάμε και την υπέροχη μπαλάντα The Ship Song, πρώτο γαμήλιο χορό πολλών ζευγαριών έκτοτε, και δικαιολογημένα.
8. John Finn’s Wife (Henry’s Dream, Nick Cave and the Bad Seeds, 1992)
«With legs like scissors and butcher’s knives, a tattooed breast and flaming eyes and a crimson carnation in her teeth.»
Όλα τα κομμάτια σ αυτόν το δίσκο (εννοείται τον ακούμε ολόκληρο) έχουν μια θεματολογία Desperado. Περιπλανώμενοι, φτωχοί τυχοδιώκτες, ένα τελευταίο ποτό, ένας εγκληματίας που γυρνάει από πόλη σε πόλη, μαχαίρια σε τσέπες και καλτσοδέτες, μέσα σ όλα αυτά και η ιστορία μιας καθολικής Αγίας. Κυρίως όμως, η συγκλονιστική φιγούρα της γυναίκας του John Finn. Νιόπαντρη και μυστηριώδης, γυναίκα-δηλητήριο, πρόκληση για τον πρωταγωνιστή μας, που την αποπλανεί και σκοτώνει τον άντρα της, όλα αυτά αμέσως μετά το γαμήλιο γλέντι. Μια πανέμορφη μελωδία στα έγχορδα συνδυάζεται με φωνητικά στακάτα, με μια αίσθηση σχεδόν κατεπείγοντος, που οδηγούν στο αναπόφευκτο τέλος, και στην αντρική χορωδία που ψάλλει τον επίλογο.
9. Ain’t Gonna Rain Anymore (Let Love In, Nick Cave and the Bad Seeds, 1994)
«She ain’t coming back no more…say what you will, I don’t care.»
Φυσικά θέμα του δίσκου είναι η αγάπη, φυσικά και στον κόσμο του Nick η αγάπη είναι πάντα διεστραμμένη και σκοτεινή, το ίδιο συμβαίνει κι εδώ. Σκοτάδι κι απόγνωση, η αγαπημένη παρομοιάζεται με καταιγίδα που πέρασε και σάρωσε τα πάντα, και φεύγοντας πήρε τη βροχή μαζί της. Απ τα ελάχιστα κομμάτια που συνδέουν τον ήλιο με την απώλεια και τη βροχή με τη ζωή και την ευτυχία.
[Ίσως ο πιο γνωστός δίσκος του, με τα κομμάτια να έχουν όλα πολύ airplay, ιδίως το Red Right Hand μετά και την επιλογή του ως soundtrack του Peaky Blinders.]
10. Henry Lee (Murder Ballads, Nick Cave and the Bad Seeds, 1996)
Δίσκος βασισμένος σε λαϊκούς θρύλους για δολοφονίες. Πασίγνωστος για το ντουέτο με την Kylie-Elisa Day, για μένα ωστόσο πολύ πιο σημαντικό είναι το εν προκειμένω ντουέτο με την PJ Harvey, η οποία, τυφλωμένη από την απόρριψη, σκοτώνει τον Henry Lee και τον πετάει σ ένα πηγάδι. Δύο εξαιρετικά ταιριασμένες φωνές (και φιγούρες, η PJ είναι ο θηλυκός Cave) κι ένας βραχύβιος αλλά θυελλώδης έρωτας που γεννήθηκε στα γυρίσματα του ομώνυμου βίντεοκλίπ.
[Αγαπάμε επίσης την τρελή Λορέττα του Curse of Millhaven όπως κσι τον σκληρό Stagger Lee- must see το ζωντανό βίντεο στο Glastonbury το 2013 με το Nick να τραβάει το Διάβολο μέσα από το ακροατήριο.]
11. Where Do We Go Now But Nowhere? (The Boatman’s Call, Nick Cave and the Bad Seeds, 1997)
«You come for me now with a cake that you’ve made/ ravaged avenger with a clip in your hair/full of glass and bleach and my old razorblades…»
Η εύκολη επιλογή από αυτό το δίσκο είναι το Into My Arms, το οποίο μάλιστα ο Nick έπαιξε ζωντανά στην κηδεία του Michael Hutchence, ζητώντας να κλείσουν τις κάμερες. Ωστόσο, σ αυτόν το γλυκό, πιανιστικό δίσκο ξεχωρίζει η συγκεκριμένη μπαλάντα, γιατί περιγράφει όλη την πορεία μιας σχέσης, από την αρχή ως το πικρό τέλος, με μια παραδομένη τρυφερότητα. Στον αντίποδα στέκεται το Idiot Prayer, με τον πρωταγωνιστή να υπόσχεται εκδίκηση στην καλή του την οποία φαινομενικά έχει δολοφονήσει (!). Τα West Country Girl, Black Hair και Green Eyes είναι, φυσικά, αφιερωμένα στην PJ Harvey (ο έρωτας που λέγαμε προηγουμένως).
12. As I Sat Sadly by Her Side (No More Shall We Part, Nick Cave and the Bad Seeds, 2001)
«God has given you but one heart, you’re not a home for the hearts of your brothers/ and God don’t care for your benevolence anymore than he cares for the lack of it in others.»
O Nick αποτοξινώνεται από ηρωίνη και αλκοόλ, παντρεύεται (όπως περιγράφει στο κομμάτι Sorrowful Wife) και φτιάχνει έναν από τους πιο άρτιους μουσικά και στιχουργικά δίσκους της καριέρας του. Στο «As I Sat…» αναλογίζεται τη φύση του κόσμου και της ανθρώπινης ψυχής, σε συνάρτηση με την αθώα οπτική της συζύγου του, που τα βλέπει όλα «lovely and amazing», ενώ ο ίδιος βλέπει την καταστροφή και την αδιαφορία προς το διπλανό που μαστίζει τη σύγχρονη κοινωνία. Κομβικό σημείο η επισήμανση της συζύγου για την αδιαφορία του Θεού απέναντι στα ανθρώπινα (βλέπε αρχή κομματιού). Εξίσου ειρωνικό, με αστείο τόνο αυτή τη φορά, το God is in the House, βιτριολική στηλίτευση του θεαθήναι στη «μικρή μας πόλη».
13. Babe, I’m on Fire (Nocturama, Nick Cave and the Bad Seeds, 2003)
«Cause I know that you and I can be together…cause I love you.» Ί
Iσως ο πλέον αδιάφορος δίσκος των Bad Seeds, ο τελευταίος μέχρι σήμερα με τον Blixa Bargeld στη σύνθεση της μπάντας. Το δεκαπεντάλεπτο Babe I’m on Fire παραθέτει μια απίθανη σειρά χαρακτήρων που λέει – το μαντέψατε – «Babe, I’m on fire!». Αξίζει τον κόπο μόνο να παρακολουθήσει κανείς το βίντεο για το εν λόγω κομμάτι, καθώς τα μέλη της μπάντας μεταμφιέζονται σε ΟΛΟΥΣ τους χαρακτήρες που περιγράφει το κομμάτι. Όλους, όμως.
[Fun fact: στο βίντεο για το Bring it On οι χορεύτριες δεν χορεύουν με το κομμάτι, αλλά με reggaeton. Όντως.]
Διπλός δίσκος Abattoir Blues/ Lyre of Orpheus
14. There She Goes, my Beautiful World (Abattoir Blues, Nick Cave and the Bad Seeds, 2004)
« I look at you and you look at me and deep in our hearts know it/ that you weren’t much of a muse but then I weren’t much of a poet»
Διπλός δίσκος, με μια πιο σύγχρονη ροκ αισθητική από τα προηγούμενα άλμπουμ και βαριά χρήση gospel φωνητικών (η καλύτερή μου!). Στο πρώτο μέρος, το Abattoir Blues, πρωταγωνιστούν τα πιο δυναμικά κομμάτια, ενώ στο Lyre of Orpheus επικρατούν οι μπαλάντες. Στο «There She Goes…», o Nick αναφέρεται στην περίφημη Μούσα των καλλιτεχνών ανά τους αιώνες, με συγκεκριμένα διάσημα παραδείγματα, και προσπαθεί να την πείσει να ξαναγυρίσει σ αυτόν, τάζοντάς της δώρα κι επιστρατεύοντας μια ολόκληρη χορωδία για να τον βοηθήσει.
15. O Children (The Lyre of Orpheus, Nick Cave and the Bad Seeds, 2004)
«We’re all weeping now, weeping because there ain’t nothing we can do to protect you.»
Στο ομώνυμο του δίσκου κομμάτι ακούμε μια ανορθόδοξη εξιστόρηση του μύθου του Ορφέα και της Ευρυδίκης, με αναπάντεχα αποτελέσματα. Όπως προείπα, στο δίσκο βρίσκουμε όμορφες, μελωδικές μπαλάντες και feel good κομμάτια και κλείνουμε με τη ναυαρχίδα κυριολεκτικά του στόλου, το συγκινητικό O Children. Με ευθείες αναφορές στο Ολοκαύτωμα, και τα τρένα του θανάτου, ο Nick, συνοδευόμενος κι εδώ από χορωδία, στοχάζεται πάνω στο κακό που κάνουν οι ενήλικες στα παιδιά διαχρονικά, και κλείνει με τη διαπίστωση ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να τα προστατέψουμε. Αριστούργημα. Και τροφή για σκέψη.
16. No Pussy Blues (Grinderman, Grinderman, 2007)
«I sucked in my gut and still she said that she just didn’t want to.»
Με το παράλληλο, βραχύβιο σχήμα του, τους Grinderman, o Cave εξερευνά ένα πιο «κάφρικο», garage ήχο-και στίχο- χαρακτηριστικό παράδειγμα του οποίου είναι και τι ανωτέρω. Ηλεκτρικές κιθάρες κι ένας μεσήλικας Cave να περιγράφει πώς, ενώ έκανε κάθε χατίρι στην υποψήφια ερωμένη, για να φανεί ο τέλειος άντρας…she just never wanted to! Κρίση μέσης ηλικίας with a vengeance.
17. Hold On To Yourself (Dig, Lazarus, Dig!!!, Nick Cave and the Bad Seeds, 2008)
«But, darling, we can clearly see, it’s all life and fire and lunacy and excuses and excuses and excuses.»
Στο Dig, Lazarus, Dig!!! o Cave διατηρεί τον ήχο των Grinderman και διηγείται την ιστορία του Λαζάρου από μία άλλη σκοπιά και τοποθετημένη στη σύγχρονη εποχή. Ήθελε ο Λάζαρος να αναστηθεί; Μπορεί να αντέξει τη δημοσιότητα; Υπαρξιακός και αυτός ο δίσκος και κάπου εκεί στη μέση βρίσκεται το διαμαντάκι Hold on to Yourself, με τον τραγουδιστή να αναρωτιέται αν ο Χριστός αγαπάει μόνο τους χαμένους, να δηλώνει στην αγαπημένη ότι, αν τον άφηνε, θα την κρατούσε δίπλα του, εν μέσω σεισμών, λιμών και καταποντισμών, και να καταλήγει ότι Jesus only loves a man who bruises και ότι όλα, στο τέλος, είναι δικαιολογίες. Όλα.
[+Jesus of the Moon: δωμάτιο ξενοδοχείου, αυτή ξαπλωμένη, το φως να τη λούζει, there’s a chord in you that I could not find to strike. Απλό, λιτό, σπαρακτικό.]
18. Mermaids (Push The Sky Away, Nick Cave and the Bad Seeds, 2013)
« I believe in God- I believe in mermaids, too…»
Στο δίσκο αυτό οι Bad Seeds αποκτούν ένα μινιμαλιστικό, αιθέριο, στοιχειωμένο σχεδόν ήχο, άμεσο αποτέλεσμα της ολοένα μεγαλύτερης εμπλοκής του Warren Ellis στο συγκρότημα (αποτελεί άλλωστε εξαιρετικό δίδυμο με τον Nick στη σύνθεση soundtrack, όπως τα The Proposition, Hell or High Water κ.ά.). Ο δίσκος ηχογραφείται στη Νότια Γαλλία, με τη διαδικασία να κινηματογραφείται στο ντοκιμαντέρ 20000 Days on Earth. Θέμα του κλασικά ο έρωτας, από τη σκοπιά του μεσήλικα, «βολεμένου», πλέον, Cave, η ολοένα αυξανόμενη σημασία και επιρροή του Ίντερνετ στη ζωή μας, η ποπ κουλτούρα, και, φυσικά, η προσπάθεια για περισσότερο ουρανό, όπως δηλώνει και ο τίτλος του άλμπουμ. Εξαιρετικά όλα τα κομμάτια, ξεχωρίζω το Mermaids γιατί, αφενός, ο πρωταγωνιστής αφού καίγεται από τον έρωτα μένει πια απλός παρατηρητής του, και αφετέρου γιατί κάνει εδώ την εμφάνισή της η διφορούμενη θρησκευτικότητα του καλλιτέχνη- πιστεύει στο Θεό, αλλά πιστεύει και στις γοργόνες, εξομοιώνοντας το Θεό με κάτι μυθικό, άρα καθιστώντας τον ανύπαρκτο.
[+ We Real Cool: το διαδίκτυο καταφύγιο από τα προβλήματα- Wikipedia is heaven when you don’t wanna remember no more.]
19-20. Magneto-Distant Sky (Skeleton Tree, Nick Cave and the Bad Seeds, 2016)
« I love, you love, I laugh, you laugh, we saw each other in half / and all the stars are splashed and splattered across the ceiling.»
14 Ιουλίου του 2015. Ο 15χρονος γιος του Nick, Arthur, σκοτώνεται πέφτοντας σ ένα γκρεμό στο Brighton, την περίοδο που ξεκινάει η ηχογράφηση του Skeleton Tree (η οποία και καταγράφεται συγκλονιστικά στο εξαιρετικό One More Time With Feeling, το ντοκιμαντέρ που προηγήθηκε της κυκλοφορίας του άλμπουμ κατά μία μέρα). Κατά ανατριχιαστική σύμπτωση, αν και οι στίχοι του άλμπουμ είχαν γραφτεί κατά 90% πριν το τραγικό συμβάν, εντούτοις αντικατοπτρίζουν την επίδραση του πένθους στη ζωή της οικογένειας Cave, με το Nick να θεωρεί τον εαυτό του προάγγελο κακών σ ένα πλάνο της ταινίας. Όλο το άλμπουμ είναι μια προσπάθεια συμφιλίωσης με το γεγονός, αποδοχής, και ελπίδας για τη συνέχεια. Στο Magneto, μέσα σ ένα απόκοσμο ηχητικό τοπίο (σε όλο το άλμπουμ η μουσική λειτουργεί μόνο υποστηρικτικά στην ποίηση), ο Cave περιγράφει την καθημερινότητα του πένθους του, και εξαίρει την Αγάπη. And one more time with feeling. Φυσικά, ο θάνατος του γιου του κλόνισε βαθιά τη σχέση του με τα θεία, όπως φαίνεται ξεκάθαρα στο υπέροχο ντουέτο Distant Sky (με την Else Torp): they told us our gods would outlive us, they told us our dreams would outlive us, but they lied. Σε κάθε περίπτωση όμως, η ζωή συνεχίζεται, αν και διαφορετική από πριν, και με αυτό το δίσκο στις αποσκευές τους θα απολαύσουμε τους Bad Seeds την Πέμπτη 16 Νοεμβρίου στο Tae Kwon Do στην Αθήνα.
(προβλέπεται επικό sold out, σπεύσατε!)
21. To Be By Your Side (Le peuple migrateur, 2001)
« I cannot explain this, dear, no, I will not even try.»
Ντοκιμαντέρ για αποδημητικά πουλιά, κι ο Nick να περνά ακούραστα κάθε εμπόδιο για να βρεθεί στο πλευρό της αγάπης του. Όχι για πολύ όμως.
Tonight I will be by your side, but tomorrow I will fly…