As far as back as I can remember, I always wanted to be a gangster…(GOODFELLAS)

30 χρόνια συμπληρώθηκαν από τότε που κυκλοφόρησε ένα διαμάντι του Hollywood, το γκανγκστερικό έπος Goodfellas. Συγκεκριμένα ήταν η άγια εκείνη μέρα της 21ης Σεπτεμβρίου το 1990.

Δημιούργημα του ιερού τέρατος Martin Scorsese, ενός από τους Αμερικάνους σκηνοθέτες που άλλαξαν τον κινηματογράφο στα 70’ς μαζί με τους Lucas, Spielberg, Coppola και De Palma. Το έργο έχει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε ταινίας του θρύλου – σκηνοθέτη. Είναι βίαιο, οι πρωταγωνιστές είναι χαοτικοί που προσπαθούν να στρώσουν τον δικό τους δρόμο σε έναν κόσμο χαλασμένο και με το τέλος με μπόλικη δόση ειρωνίας και τον πρωταγωνιστή στην απόλυτη παρακμή. Γρήγορη και τεταμένη λήψη, παγωμένα πλάνα, αφήγηση κάποια άλλα από την τεχνική του σκηνοθέτη.

Απολαυστικές σκηνές και ατάκες που έχουν μείνει στην ιστορία (“Funny how?”), εξαιρετικό soundtrack που συνοδεύει κάθε σκηνή εκπληκτικά (το “Atlantis” του Donovan στον ξυλοδαρμό του Butts, το “Sunshine of your love” με το τσιγάρο του De Niro), ανεπανάληπτες ερμηνείες (προσωπικά θεωρώ την ερμηνεία του Joe Pesci στις καλύτερες όλων των εποχών) είναι μόνο λίγα από τα συστατικά που την κατατάσουν στις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
Η ταινία προτάθηκε για 6 Oscar, κερδίζοντας μόνο του Β’ ρόλου για την ερμηνεία του Joe Pesci.

Παρακάτω θα διαβάσετε 50 γεγονότα που ίσως δεν ξέρατε για την ταινία και σίγουρα θα σας κάνουν να την αγαπήσετε περισσότερο.

1. Τα παράγωγα της λέξης που αρχίζει από f ακούγονται 296 φορές στην ταινία, κατά μέσο όρο δύο φορές το λεπτό. Τα μισά είναι από τον αθάνατο Tommy DeVito (θεό Joe Pesci). Όταν το είδε η μητέρα του είπε ότι της άρεσε αλλά ρώτησε αν έπρεπε να βρίζει τόσο πολύ.

2. Ο χαρακτήρας του Robert De Niro Jimmy Conway βασίζεται στον γκάνγκστερ Jimmy Burke, ή Jimmy “The Gent” ή “The Big Irishman”, πρώην οικοδόμο που πιστεύεται ότι διοργάνωσε την ληστεία της Lufthansa το 1978 (6 εκατομμύρια) και μετά σκότωσε 10 από όσους συμμετείχαν. Για να μπει στο πετσί του ρόλου του, ο De Niro ρώτησε τον πραγματικό Henry Hill για λεπτομέρειες γύρω από τον Jimmy Burke, όπως πως κρατούσε το τσιγάρο του, πως χρησιμοποιούσε το μπουκάλι της κέτσαπ, τις αντιδράσεις του κλπ.

3. Η ταινία βασίζεται στο βιβλίο του Pileggi “Wiseguy”. Όταν πρότεινε τον τίτλο, οι εκδότες πρότειναν την αλλαγή του γιατί δεν είχαν ακούσει ποτέ ξανά αυτήντην λέξη. Εκείνη την περίοδο τουλάχιστον δεν ήταν γνωστός ο όρος αυτός.

4. Κεφάλια από άλογα αφέθηκαν στο δωμάτιο του Ray Liotta, από τους Robert De Niro και την Nancy Sinatra, ως φόρος τιμής στο Godfather και στον κόσμο των γκανγκστερικών ταινιών. Ψεύτικα ε.

5. Κάθε μέρα που οδηγούσε προς το στούντιο, ο Ray Liotta άκουγε τις κασσέτες με τους κοριούς του FBI που είχαν τοποθετηθεί στον πραγματικό Henry Hill για να τον βοηθήσουν να μπει στο πετσί του ρόλου του για το γύρισμα της μέρας.

6. Κατόπιν απαίτησης του Scorsese, ο Pesci έγραψε μόνος του την θρυλική σκηνή “Funny How?”. Ο Pesci είχε δει στο παρελθόν ένα παρόμοιο σκηνικό στο Chicago μεταξύ μεθυσμένων γκάνγκστερ. Ο Scorsese προτίμησε να μην δείξει καθόλου κοντινά πλάνα και μάζεψε όλους τους γκάνγκστερ δίπλα από τους Liotta και Pesci ώστε να φαίνεται η αντίδραση του καθενός στην σκηνή.

7. Η ατάκα “As far back as I could remember I’ve always wanted to be a gangster.” Ψηφίστηκε στο top20 στις 100 καλύτερες ατάκες από ταινίες στο Premiere το 2007.

8. Το χαστούκι του Paulie (Paul Sorvino) στον Henry (Ray Liotta) μετά την αποφυλάκιση είναι αυτοσχεδιασμός, οπότε η αντίδραση του Liotta είναι αληθινή. Το ίδιο αληθινή είναι και η αντίδραση του Sorvino όταν διαμαρτύρεται ο Sonny Bunz στον Paulie, με τον πρώτο να συννενοείται κρυφά με τον Scorsese και να αλλάζει τις ατάκες του χωρίς να ενημερωθεί ο δεύτερος και έτσι η σύγχυση του Sorvino είναι αληθινή.

9. Πολλές συνδέσεις μεταξύ Goodfellas και The Sopranos. Μοιράζονται 24 ηθοποιούς, πιο γνωστοί είναι οι Lorriane Bracco (Karen Hill) και ο Michael Imperiolli (Spider). O δεύτερος στο Sopranos ως Christopher, πυροβολεί τον φούρναρη στο πόδι ως φόρο τιμής στον χαρακτήρα που έπαιξε στο Goodfellas (εκεί την έφαγε στο πόδι). Όπως έχει δηλώσει και ο David Chase, δημιουργός του Sopranos «το Goodfellas είναι το Κοράνι για μένα». Ο Christopher (ανηψιός του Tony όπως τον αποκαλεί ο δεύτερος) κατατάσσει το Goodfellas σε μια από τις σεναριακές του εμπνεύσεις. Επίσης, όταν η Carmella (σύζυγος Tony) βλέπει ταινίες μαζί με τον πάτερ Intintola, αναφέρει ότι ο Tony προτιμάει το δεύτερο Godfather από το πρώτο, με τον πάτερ να ρωτάει τι γνώμη έχει ο Tony για το Goodfellas.

10. Ο χαρακτήρας του “Fat Andy” που μας συστήνει ο Henry στο μπαρ παίζεται από τον Louis Esposito, πρώην αστυνομικό της Νέας Υόρκης του οποίου ο πατέρας, ο θείος και ο ξάδερφος ανήκαν στην Μαφία. Το 2005 ο Esposito και ο αστυνομικός βοηθός του συνελήφθησαν για εκβιασμούς, παραποίηση της δικαιοσύνης και για 8 φόνους και καταδικάστηκαν ισόβια και 80 χρόνια.

11. Η σκηνή με το δείπνο στο σπίτι της μαμάς του Tommy (μητέρα του Scorsese στην πραγματικότητα) είναι σε μεγάλο βαθμό γυρισμένη με αυτοσχεδιασμούς (πχ ο Tommy ζητάει το χασάπικο μαχαίρι και η λογομαχία με το paw/hoof).

12. Ο De Niro ήθελε να χρησιμοποιήσει αληθινά χρήματα στην σκηνή που μπαίνει μέσα στο μπαρ και μοιράζει παντού χρήματα. Ένας από τους παραγωγούς του έδωσε 5 χιλιάρικα από την τσέπη του και στο τέλος όταν ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα της σκηνής, κανείς δεν επιτρέπονταν να φύγει μέχρι να γυρίσουν τα λεφτά στον κάτοχό τους.

13. Παρά την φήμη του βίαιου φιλμ, στην ταινία υπάρχουν μόνο 10 σκοτωμοί.

14. Στα Oscar του 1991, η ταινία ήταν αντιμέτωπη με το Dances With Wolves του Kevin Costner. Η ταινία απόσπασε μόνο ένα, του Joe Pesci σαν καλύτερο ηθοποιό Β’ ρόλου. Η ομιλία του “It’s my privilege, thank you” είναι η 6η στις πιο σύντομες ομιλίες μεταξύ νικητών των Oscar.

15. Κατά την διάρκεια της εγγραφής της αφήγησης, ο Liotta ανάγκασε τον ηχολήπτη να κάθεται συνεχώς μπροστά του ώστε να μπορεί να αφηγείται την ιστορία σε κάποιον.

16. Η θρυλική σκηνή με το steadicam στον Liotta και στην Bracco κατά την είσοδό τους στην κουζίνα του κλαμπ ήταν κατά λάθος. Ο Scorsese μαζί με τον De Niro δεν αρέσκονταν στην ιδέα των steadicams αλλά τους απαγορεύτηκε να γυρίσουν τα πλάνα από την κύρια είσοδο και έπρεπε να βρουν άλλο τρόπο. Αποφάσισε να το κάνει με ένα μακρύ πλάνο για να συμβολίσει τις πόρτες της ζωής που ανοίγονταν στον Henry, την αποπλάνηση της Karen αλλά και το ολόκληρο lifestyle που αποπλάνιζε τον ίδιο. Η σκηνή έπρεπε να γυριστεί 8 φορές, γιατί πάντα τελείωνε στον κωμικό Henry Youngman που ξεχνούσε πάντα τα λόγια του. Η σκηνή αυτή είναι κατά τον Scorsese η καλύτερη που έχει γυρίσει και περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να δείτε εδώ με λόγια του ίδιου.

17. Ο χαρακτήρας του Tommy Da Vito βασίστηκε πάνω στον πραγματικό γκάνγκστερ Thomas “Two-Gun Tommy” DeSimone, διάσημο για τον βίαιο χαρακτήρα του. Σύμφωνα με τον πραγματικό Henry Hill, ο χαρακτήρας του Joe Pesci ήταν «90-95% ακριβής» με δύο βασικές διαφορές. Πρώτον, ο DeSimone ήταν μεγαλόσωμος και δεύτερον τα ίχνη του μετά από κάποια στιγμή χάθηκαν και δεν κανείς δεν ξέρει τι απέγινε με βεβαιότητα, με την κύρια υπόθεση βέβαια να είναι η δολοφονία του. Επίσης ο Tommy απεικονίζεται στα 20φεύγα του αλλά ο Pesci ήταν τότε 47 χρονών όταν γυρίζονταν η ταινία.

18. Μερικοί αναχρονισμοί στην σκηνή του Idlewild Airport (1963). Ο Henry οδηγάει ένα μοντέλο Chevy Impala του 1965, το jet της Swissair είναι βαμμένο με 80’ς περιτύλιγμα και ένα Boeing 747 πετάει ψηλά, όταν το αεροπλάνο δεν λάνσαρε τις υπηρεσίες του μέχρι το 1970.

19. Στην σκηνή προσβολών στο μπαρ με τον Billy Bats και τον Tommy, μπορεί κάποιος να δει ότι τα χείλια του πρώτου δεν είναι συγχρονισμένα με τον διάλογο. Λέει “what?” και μετά “Salud Tommy” χωρίς να κινούνται τα χείλια του.’

20. Και οι δύο γονείς του Scorsese εμφανίζονται στην ταινία. Η μητέρα του Catherine είναι η μητέρα του Tommy. Ο πατέρας του είναι ο κατάδικος που διαπράτει την τεράστια αμαρτία να βάζει πάρα πολλά κρεμμύδια στην σάλτσα ντομάτας. Είναι επίσης ο ένας από τους δύο άντρες που σκοτώνουν τον Tommy (όχι αυτός που πατάει την σκανδάλη). Πήγαιναν στο στούντιο κάθε μέρα και ο Scorsese τους άφηνε να τακτοποιούν τους γιακάδες από τα γκανγκστερικά πουκάμισα γιατί σύμφωνα με τον ίδιο, ήξεραν αυτοί και μόνο αυτοί πως έπρεπε να το κάνουν.

21. Πριν την επίσημη προβολή, η ταινία έλαβε την χειρότερη ανταπόκριση στην ιστορία της Warner Bros. Οι θεατές έφευγαν σε αγέλες, αηδιασμένοι από την βία, τα ναρκωτικά και την γλώσσα στους διαλόγους. Ο Scorsese είπε ότι οι αριθμοί ήταν τόσο χαμηλοί που ήταν αστείο.

22. Μετά την πρεμιέρα της ταινίας, ο πραγματικός Henry Hill ήταν τόσο περήφανος που έλεγε στον καθένα ποιος είναι πραγματικά και περηφανεύονταν ότι η ταινία είναι γι αυτόν. Το FBI αναγκάστηκε να τον απαλλάξει από το πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων.

23. Ο Paul Sorvino ήταν έτοιμος να αποχωρήσει πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα γιατί θεωρούσε τον εαυτό του “total pussycat” και “softie”, φοβούμενος ότι θα κατέστρεφε την ταινία.

24. Ο νεαρός Henry στην ταινία παίζεται από τον δεξιόχερα Christopher Serrone. Ο Liotta είναι αριστερόχειρας.

25. Όταν ο Tommy μαχαιρώνει τον Billy Batts (Frank Vincent) ξεκάθαρα χρησιμοποιεί ένα ψεύτικο καουτσούκ μαχαίρι με ανασυρόμενη λεπίδα. Το καρφώνει πολλές φορές στον Batts αλλά δεν υπάρχει καθόλου αίμα στα χέρια του.

26. Ο Scorsese άλλαξε την σκηνή που ο Hill οδηγεί φουλ στην κοκαϊνη αποκλειστικά ώστε να βάλει το Magic Bus των Who να ακούγεται από το Live At Leeds.

27. Ο Scorsese δεν ήθελε τον Liotta να επικοινωνήσει με τον πραγματικό Henry Hill γιατί δεν είχε συνεργαστεί στο παρελθόν μαζί του και δεν ήθελε να επηρεαστεί. Όταν πεθανε ο πραγματικός Hill το 2012, ο Liotta είπε ότι δεν είχανε βρεθεί και πολλές φορές και ποτέ δεν τον γνώρισε καλά.

28. Όταν η Janice, η babysitter βγάζει ένα αεροπορικό εισιτήριο από την τσάντα της, υπάρχει μια μαύρη γραμμή που το καλύπτει γιατί οι παραγωγοί δεν πήραν την άδεια να χρησιμοποιήσουν το logo της American Airlines. Η εταιρία δεν ήθελε να συνδεθεί έστω και καλλιτεχνικά με διακίνηση ναρκωτικών.

29. Κατά την διάρκεια της σκηνής όπου οι γκάνγκστερ γιορτάζουν την ληστεία, ο Paul Sorvino είπε 8 φορές ένα διαφορετικό αστείο πριν ο Scorsese δώσει το “action”, οπότε το γέλιο που βλέπουμε είναι αληθινό.

30. Υπήρχαν 5 σλόγκαν που χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορα poster της ταινίας: ‘“As far back as I can remember, I always wanted to be a gangster” — Henry Hill, Brooklyn, NY. 1955’, ‘Three decades of life in the Mafia’, ‘Murderers come with smiles’, ‘Shooting people was “No big deal”’ και ‘In a world that’s powered by violence, on the streets where the violent have power, a new generation carries on an old tradition’.

31. Ο Frank Vincent είναι κλειστοφοβικός και έπρεπε να ξεπεράσει τον φόβο του όταν ο Billy Batts ήταν κλεισμένος στο πορτπαγκάζ.

32. Όταν ο Jimmy παίρνει τηλέφωνο την ώρα που ο Tommy γίνεται χρησμένος, μπορεί κάποιος να δει την αντανάκλαση της κάμερας στον τηλεφωνικό θάλαμο.

33. Η Lorraine Braco απαίτησε τα κοσμήματα της Karen να είναι αληθινά και έτσι οι παραγωγοί δανείστηκαν πανάκριβες πέτρες και χρυσό που φρουρούνταν από οπλισμένους άντρες.

34. Ο Sean Penn ήταν υποψήφιος για τον ρόλο του Henry.

35. Για να προετοιμαστεί περισσότερο για την σκηνή που ο Tommy πυροβολεί τον Spider, o Joe Pesci ζήτησε από το τμήμα σκηνικών να χρησιμοποιήσει άσφαιρα, ώστε να μπορούσε να ακούσει τον ήχο και να νιώσει το όπλο σαν ένα αυθεντικό .45. Όπως δήλωσε, η ησυχία μετά τον τελευταίο ήχο ήταν πιο εκκωφαντική από τους πυροβολισμούς τους ίδιους. H σκηνή είναι σχεδόν αποκλειστικά βασισμένη σε αυτοσχεδιασμούς, με την ατάκα “Why don’t you go and fuck yourself” να είναι η μόνη που αναγράφτηκε στο σενάριο.
36. Ο πίνακας που κρατάει η μητέρα του Tommy στον δείπνο (“One dog goes one way and the other goes the other”) είναι βασισμένη σε μια φωτογραφία από τον Νοέμβριο του 1978 σε περιοδικό του National Geographic και ζωγραφισμένη από την μητέρα του Pileggi.

37. Πήρε 8 μήνες στον Liotta να πάρει τον ρόλο. Αρχικά έπρεπε να πάει σε πολλές audition. Στο φεστιβάλ της Βενετίας που βρέθηκε μαζί με τον Scorsese του δόθηκε η ευκαιρία να αποδείξει ότι ήταν ο κατάλληλος για τον ρόλο. Ο Scorsese είχε γυρίσει το The Last Temptation of Christ και δέχονταν συνέχεια απειλητικά μηνύματα από θρησκόληπτους και είχε συνεχώς σωματοφύλακες. Όταν τον πλησίασε ο Liotta, απομακρύνθηκε αρχικά από τους σωματοφύλακες αλλά παρέμεινε πολύ ήρεμος. Τότε ο Scorsese ήξερε ότι είχε βρει τον πρωταγωνιστή του, μιας και ο Hill ήταν ήρεμος και ορθολογιστής και όχι οξύθυμος σαν τον Tommy. Μετά ο παραγωγός Irwin Winkler ήταν σκεπτικός καθώς πίστευε ότι δεν ήταν αρκετά γοητευτικός για τον ρόλο. Τον ήθελε τόσο πολύ που βρήκε τον Winkler σε ένα εστιατόριο και του ζήτησε ένα λεπτό για να του εξηγήσει γιατί θα ήταν τέλειος για τον ρόλο. Την επόμενη μέρα ο Winkler ενημέρωσε τον Scorsese να συνεχίσει με τον Liotta.

38. O Al Pacino προσφέρθηκε τον ρόλο του Jimmy Conway αλλά τον απέρριψε γιατί φοβήθηκε ότι θα συνέδεε το όνομά του με γκανγκστερικές ταινίες. Την ίδια χρονιά πάντως έπαιξε τον γκάνγκστερ Big Boy Caprice στο Dick Tracy. Έχει παραδεχτεί ότι μετάνοιωσε για την επιλογή του.

39. Όταν γύριζε την σκηνή που ο χαρακτήρας του Spirer (Michael Imperiolo) σκοτώνεται από τον Tommy, ο Imperiolo έκοψε το χέρι του πέφτοντας σε ένα σπασμένο γυαλί και έπρεπε να πάει επειγόντως σε νοσοκομείο. Οι γιατροί είδαν το σημάδι στο στήθος του που έδειχνε να είναι από όπλο και προσπάθησαν να το περιποιηθούν. Όταν ο Imperioli τους είπε ότι ήταν ψεύτικο και τι πραγματικά συνέβη, τον έστειλαν πίσω στα επείγοντα όπου έπρεπε να περιμένει τρεις ώρες. Ο Scorsese λάτρεψε την ιστορία και είπε στον Imperioli ότι μια μέρα θα την αφηγείται στο The Tonight Show With Jay Leno. Μια δεκαετία αργότερα, η πρόβλεψη βγήκε αληθινή.

40. Ο Scorsese πρωτοάκουσε το βιβλίο του Pileggi “Wiseguy” όταν έφτασε στα χέρια του μια πρώτη έκδοση του όταν γύριζε το The Color of Money στο Chicago. Αν και είχε ορκιστεί ότι δεν θα έκανε ξανά άλλη γκανγκστερική ταινία μετά το Mean Streets, αμέσως τηλεφώνησε στον συγγραφέα και του είπε «Περίμενα όλη την ζωή μου γι’αυτό το βιβλίο». Ο Pileggi απάντησε «Περίμενα όλη την ζωή μου γι’αυτό το τηλεφώνημα». Συμφώνησαν τηλεφωνικά να το γράψουν μαζί.

41. Ο De Niro φαίνεται να καπνίζει συχνά αλλά ποτέ δεν εισπνέει τον καπνό.

42. O πραγματικός Henry Hill εισέσπραξε 550 χιλιάδες δολλάρια από την ταινία αλλά είπε ότι αυτά ήταν απλά ψιλά σχετικά με όσα έβγαζε στις ένδοξες γκανγκστερικές του ημέρες (15 – 40 χιλιάρικα την εβδομάδα). Τα είχε φάει σχεδόν όλα σε πάρτυ και σε τζόγο.

43. Η τελευταία σκηνή με τον Pesci να πυροβολάει στην κάμερα είναι φόρος τιμής στο γουέστερν του 1903 The Great Train Robbery που τελειώνει με τον αρχηγό των κακοποιών να πυροβολεί στην κάμερα.

44. Σύμφωνα με τον Liotta, ο Scorsese έλεγχε και την παραμικρή λεπτομέρεια στις ενδυματικές επιλογές των πρωταγωνιστών, τόσο που φορούσε και τις γραβάτες του Liotta ο ίδιος για να δει αν θα ταίριαζαν κε το σκηνικό της ταινίας.

45. Το 2014 μέλη του οργανωμένου εγκληματος της Νέας Υόρκης συνελήφθησαν μετά από ομοσπονδιακή παρακολούθηση χρόνων και από τις κατηγορίες που τους απαγγέλθηκαν ήταν και η ληστεία της Lufthansa το 1978 (6 εκατομμύρια δολάρια).

46. Σύμφωνα με τον Pileggi, προσλήφθηκαν και πραγματικοί γκάνγκστερ να δώσουν αυθεντικότητα στην ταινία. Έδωσαν ψεύτικα στοιχεία στην Warner και είναι άγνωστο πως πληρώθηκαν.

47. Πέρα ότι σκοτώνει τον Frank Vincent (Butts) ο χαρακτήρας του Pesci στην ταινία, στο παρελθόν τον είχε ξυλοφορτώσει στο Raging Bull. Ο Vincent πήρε την εκδίκησή του σκοτώνοντας τον Pesci στο Casino.

48. Ο δικηγόρος Edward McDonald που διαπραγματεύεται την είσοδο του Henry και της Karen στο πρόγραμμα προστασίας του FBI απλά παίζει τον εαυτό του. Έκανε την ίδια δουλειά στην ζωή του.

49. Όταν εισέρχεται στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων του FBI,ο Henry στην ταινία ζητάει να μην είναι κρύο το μέρος. Στην τελευταία σκηνή τον βλέπουμε να σηκώνει από το πάτωμα την εφημερίδα Youngstown Vindicator, τοπική του Ohio. Στο Ohio οι χειμώνες προκαλούν θερμοκρασίες πολύ κάτω του μηδενός, που σημαίνει ότι μάλλον δεν εισακούστηκε η επιθυμία του.

50. Παρά την βία και την ωμότητα του φιλμ, υπάρχουν μόνο 5 θάνατοι στην ταινία στην σκηνή και 10 συνολικά που υπονοούνται (τα μέλη που πήραν μέρος στην ληστεία της Lufthansa).

Bonus το making of the movie

και το ντοκιμαντέρ για τον πραγματικό Henry Hill “The Real Goodfella” που κυκλοφόρησε το 2006.